In deel 1 leerde je waar sociale druk vandaan komt, dat je uiteindelijk aan niemand behalve jezelf verantwoording schuldig bent en dat humor een vreselijk goede tactiek kan zijn. In deel 2 komen 3 strategieën aan bod om sociale druk de kop in te drukken. Leuke woordspeling, now lets get started!
De ijsberg, maar dan anders
Het ijsbergmodel wordt vaak gebruikt in motivatieliteratuur, maar ook om weer te geven dat je alleen het topje van de ijsberg ziet bij succesvolle sporters of bijvoorbeeld zakenmensen. In deze blog staat de ijsberg voor de verschillende lagen van sociale druk.
Sociale steun is de laag die zich boven water bevindt en jou als het ware ‘boven water trekt’ als het gaat om werken aan je doelen. Onder water bevinden zich de lagen die het je moeilijk kunnen maken om je doelen te realiseren. Als je niet oppast trekken ze je kopje onder. De bovenste van die lagen bestaat uit je normative beliefs; jouw verwachting van sociale druk die er misschien niet eens is. De volgende laag van sociale druk komt uit je macro-omgeving. Mensen die verder van je af staan, zoals druk vanuit je online omgeving. De onderste laag is je micro-omgeving. Mensen die dichtbij je staan, wiens mening je waardeert. Deze vorm van sociale druk is vaak het lastigst te vermijden of verminderen en maakt de meeste indruk.
De 3 strategieën in deze blog zijn gericht op de NIVEA laag en de druk vanuit je micro-omgeving, maar ook voor je online omgeving vind je aan het eind nog een aantal nuttige tips.
Strategie 1: Niet invullen voor een ander
Oftewel: NIVEA. Zoals je in deel 1 hebt gezien, is sociale druk niet altijd reëel. Soms komt het voort uit je eigen gedachten over wat de omgeving denkt en vindt (de normative beliefs). De eerste strategie die je jezelf eigen wil maken wanneer je sociale druk wil verminderen is daarom: niet invullen voor een ander.
Een paar concrete voorbeelden:
- Mensen vinden het raar als ik geen wijntje mee drink. Dat doe ik namelijk altijd…
- Wanneer ik eet bij vrienden wil ik niet lastig zijn en eet ik wat de pot schaft.
- Ze hebben dit speciaal voor mij in huis gehaald. Dan is het onbeleefd om nee te zeggen.
Is dit echt zo? Of denk jij dat het zo is? Heb je aan de ander gevraagd of je lastig, ongezellig of onbeleefd bent of vul jij dit voor de ander in?
Als jij druk ervaart die er eigenlijk niet is, is dat feitelijk een onnodige last op je schouder. Misschien denken je vrienden wel heel anders over jouw doelen en gewoontes dan jij denkt dat ze doen. Who knows. Het zou zomaar eens kunnen zijn dat je zelfs steun krijgt, of dat een deel van de groep zegt: “goh, tof, ik doe mee”. Heb jij je lekker druk zitten maken om niks. Neem daarom nooit standaard aan dat mensen het niet eens zijn met jouw keuzes of daar een bepaald oordeel over hebben.
Een alternatief voor invullen is delen, oftewel: spreek jezelf uit. Een gedeelte van de sociale druk die je ervaart kan wegvallen wanneer je communiceert over je eigen verwachtingen. Het kan je dan best wel eens verbazen hoe mensen reageren. Druk die je ervaart (of op zijn minst een deel ervan) kan dan veranderen in support en begrip. En in tegenstelling tot sociale druk, is sociale druk juist heel waardevol wanneer je je doelen wil realiseren.
Strategie 2: Blijf bij jezelf
De enige die verantwoordelijk is voor jouw gezondheid, geluk en welbevinden ben jezelf. Er zijn alleen altijd mensen die daar for some reason een mening over willen delen. De tante die elke verjaardag opnieuw teleurgesteld reageert als je het stukje taart afwijst, de vrienden die elke keer opnieuw aan je kop blijven zeuren dat geen bier drinken echt niet oké is. You name it. Daarom is strategie 2 voor het omgaan met sociale druk gericht op het ventileren van je eigen mening, maar wel op een positieve en respectvolle manier.
Hoewel je jezelf nooit hoeft te verantwoorden, kun je wel uitleggen waarom je bepaalde keuzes maakt. Dit kan de ander helpen om jou beter te begrijpen of jouw keuzes in ieder geval te respecteren. Dat hoeft niet te betekenen dat een ander het met jou eens is aan het einde van de rit. Agree to disagree, right?
Wat je daarbij kan helpen:
- Toon begrip en respect voor andermans mening of leefstijl, maar geef wel aan dat jij hier anders in staat. “Ik begrijp dat jij het gezellig vindt als ik een wijntje met je mee drinkt en die keren komen er nog vaak genoeg, maar vandaag hoeft het voor mij even niet”.
- Zet positiviteit in. Wanneer je in de weerstand schiet in reactie op sociale druk, zal dat bij de ander alleen maar nog meer weerstand oproepen. “Bemoei je met je eigen zaken” leidt tot meer weerstand, dan “dankjewel voor je mening, maar voor mij werkt het op dit moment even anders”.
- Wees enthousiast over je eigen keuzes. Zo maak je het de ander een stuk lastiger om een negatieve reactie te geven. Vertel bijvoorbeeld enthousiast over je geboekte resultaten of de stappen die je tot nu toe zet en wat dat je oplevert. Stel iemand zegt: “vergeet niet te genieten”? Dat geeft jou mooi een ingang om te vertellen hoezeer je geniet van je proces en van de nieuwe lekkere gezonde dingen die je ontdekt.
- Zet humor en sarcasme in. Een beetje zelfspot bekoelt de druk. Wil je ook een stukje taart? Nee dankjewel, doe mij maar een stuk komkommer. Hè, wat?!
Een goede voorbereiding is het halve werk: bedenk voor jezelf alvast een aantal positieve of grappige manieren om op sociale druk te reageren als je verwacht dat je in een situatie komt waarbij dit nodig is. En: de kracht van herhaling is hier van toepassing. Geef je omgeving wat tijd om te wennen aan jouw nieuwe manier van doen. Zij zijn dit namelijk ook niet van je gewend.
Strategie 3: Verzamel gelijkgestemden om je heen
Gezien je omgeving altijd invloed heeft op jouw gedrag, helpt het om mensen te zoeken die met soortgelijke doelstellingen bezig zijn. Wanneer je een team van mensen om je heen hebt die je steunen, je energie geven, stimuleren en op momenten met een kritische blik naar jezelf laten kijken, maakt dat het nastreven van je doelen vele malen gemakkelijker.
Strategie 3 is daarom: kijk rond in je omgeving. Dat kan je directe omgeving zijn, zoals een vriend(in) die met dezelfde doelen bezig is, een sportmaatje of een collega. Je kunt het ook wat verder zoeken, door je bijvoorbeeld aan te sluiten bij een sportclub, een gezonde eetclub of een ander soort groep. Zijn er mensen die jou inspireren of die wanneer nodig jouw spreekwoordelijke stok achter de deur kunnen zijn? Schakel ze in! Dit zijn gelijk de mensen die je even vanuit het toilet kan bellen als het écht de spuigaten uitloopt. HELP!
Sociale druk vanuit je online omgeving?
De 3 bovenstaande strategieën zijn er vooral op gericht om de druk vanuit je directe omgeving of offline omgeving te verminderen. Maar hoe ga je om met die, toch wel aardig reële, druk vanuit je online omgeving?
Drie tips die je daarbij kunnen helpen:
- Maak een goede selectie van mensen die je online volgt. Merk je dat je door bepaalde mensen negatief beïnvloed wordt of teveel druk ervaart? Verwijder ze dan. Ook op dit gebied ben je die mensen geen verantwoording schuldig en maak je dus zelf de keuze om ze wel of niet in je netwerk te houden.
- Hou continu in gedachte dat jij alleen maar ziet wat de online omgeving wil dat je ziet. Vaak zijn dat successen en positieve verhalen, maar onder dat online uiterlijk schuilt veel meer dan jij kan zien.
- Verwijder apps van je telefoon of schakel meldingen uit. Social media apps zijn erop gericht om je aandacht te trekken. Zo’n rood bolletje boven je app met een nieuwe melding, de hoeveelheid likes op je post, het aantal volgers dat je hebt. Al die factoren beïnvloeden je. Soms nog meer dan je denkt. Vraag jezelf af of je online omgeving echt al die aandacht verdient.
Last but not least
Hoe meer jij achter je eigen leefstijl staat, hoe gemakkelijker het wordt om vol overtuiging je doelen na te streven. Werk dus aan het creëren van gewoontes en routines die bij jou passen. Onze blogs over gewoontes creëren kunnen je daarbij helpen. Oefen met de strategieën om beter met sociale druk om te gaan, niet door die druk te vermijden, maar juist door die druk soms bewust op te zoeken. Kies de strategieën die bij jou passen. Oefening baart kunst.
Heb je een extra sparringspartner of stok achter de deur nodig? Dan ben je altijd welkom voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek!
