Kortom: HELP! Where the hell moet je beginnen wanneer je op zoek gaat naar wat goed is voor jou. Dat is gelijk de eerste fout die wordt gemaakt: veel zoektochten beginnen bij alles behalve jezelf, terwijl een voedingspatroon over niets anders dan jezelf gaat.
Monkey see, monkey do!
Die uitspraak klinkt je wellicht bekend in de oren, maar weet je ook wat de originele betekenis is? Monkey see, monkey do, is een gezegde dat volgens de geschiedenis zijn oorsprong heeft in de 18de eeuw en voor het eerst werd gebruikt in Jamaica. Voor zover de geschiedenisles. Het gezegde betekent: iets leren door het te zien en te kopiëren, zonder te begrijpen waarom of hoe het werkt en wat de mogelijke consequenties zijn. Met andere woorden: zonder te begrijpen of het voor jou kan werken.
En dat, lieve mensen, is precies wat veel te vaak gebeurt op het gebied van voeding. Intermittent fasting, paleo, zonedieet, orthomoleculaire voedingsleer, het ketodieet en veganisme zijn slechts enkele van de trends die aan populariteit winnen door één simpel principe. Ergens wordt heel hard geroepen dat het werkt en, om maar even in de gezegdes te blijven, wanneer 1 schaap over de dam is….
Maar vraag je serieus even af: hoeveel van die schaapjes verdiepen zich daadwerkelijk in de ins- en outs, de beschikbare wetenschappelijke onderbouwen en de voors- en tegens van zo’n benadering? Spoiler alert: bijzonder weinig. Dat is de reden waarom zo’n benadering in no time van relatief onbekend tot gigantische hype kan uitgroeien.
Alleen: wanneer iets werkt voor een ander, betekent dat niet per definitie dat het ook werkt voor jou. Dat wil niet zeggen dat alle bovengenoemde principes per definitie niet werken, maar neem het niet zomaar aan en verdiep je eerst in een benadering voordat je er head first induikt. Wordt alsjeblieft niet de persoon die elke onnozele hype opvolgt.
Daarmee komen we op het volgende punt…
Meer vertrouwen in het internet dan in je lichaam
Het internet werkt bijzonder simpel: zoekt en gij zult vinden… ook op gebied van voeding. Wanneer je zoekt op ‘koemelk is slecht voor je darmen’ dan vindt je waarschijnlijk heel wat artikelen die deze zoekterm ondersteunen. De vraag is: heb je ook gezocht op exact het tegenovergestelde? Dan vind je namelijk ook genoeg bronnen die dat zullen ondersteunen. Koemelk is in deze slechts een voorbeeld dat je zou kunnen vervangen door iedere andere willekeurige voedingstof.
Er zijn 3 gigantische problemen met het internet:
- Een zoektocht wordt vaak eenzijdig gedaan op basis van bijvoorbeeld iets dat je gehoord hebt.
- Iedere idioot kan zijn mening op het internet gooien, en het is vaak enorm lastig om onderscheid te maken tussen betrouwbare onderbouwde informatie en complete onzin. Zeker wanneer je zelf vanuit weinig achtergrondkennis over wetenschappelijk onderzoek de zoektocht inzet.
- Overtuigingen gebaseerd op en ontwikkeld vanuit zo’n zoektocht op het internet kunnen een behoorlijke placebo worden die je eigen gevoel in de weg staat.
Dat is waarom je beter kunt focussen op leren aanvoelen wat je lichaam je vertelt, dan te proberen wijzer te worden van hetgeen moeder (of vader) internet je vertelt. En daar stuiten we tegen een issue: hoe bewust ben je tegenwoordig met je eten bezig?
Eten degraderen tot een secundaire bezigheid
Eten wordt echt te vaak gedegradeerd tot een secundaire bezigheid naast: gezelligheid, je favoriete serie kijken, online shoppen, TikTok business en het bekijken van de laatste nieuwe berichten op je Instagram account. Tijd nemen om te eten? Ook dat is vaak geen prioriteit.
Het is dan ook geen wonder wanneer je niet meer goed voelt welke signalen je lichaam geeft. Denk aan honger en verzadiging, maar ook de reactie van je lichaam op bepaalde voedingsstoffen. Maar let wel: als iemand je iets kan vertellen over wat goed of slecht is, dan is het je eigen lichaam. Je moet er alleen wel naar leren luisteren.
Hoe kun je beter leren luisteren naar je lichaam:
- Eet aandachtig en bewust, zonder je te laten afleiden door je telefoon, Netflix of je omgeving.
- Neem de tijd om te eten in plaats van gehaast je maaltijd naar binnen te schuiven.
- Ben alert op het gevoel dat je hebt na je maaltijd. Krijg je een dip? Doen je darmen een tikkeltje raar? Heb je een opgeblazen buik? Dan zijn allemaal signalen van je lichaam die aangeven dat er iets is waar je niet goed op reageert.
- Check je poep! Die zegt namelijk meer over de gezondheid van je darmen dan het internet.
Dit artikel van Precision Nutrition kan je daarbij helpen: https://www.precisionnutrition.com/poop-health-infographic
Demoniseren van voedingsmiddelen
Er zijn maar weinig voedingsmiddelen en voedingsstoffen die nog geen slachtoffer zijn geworden van de demonisatiewoede: van melk tot brood, aardappelen, light producten, zoetstoffen, e-nummers, halvarine, rood vlees, en zelfs de volledige dierlijke keten van voedingsproducten.
Feit is echter: ieder lichaam reageert anders. Onderzoeken naar de reactie op specifieke voedingsstoffen worden, als ze al goed worden uitgevoerd, heel vaak gedaan in een hypergecontroleerde setting met een hele specifieke doelgroep. Reality check: je leven is allesbehalve een gecontroleerde setting en wat voor een specifieke doelgroep geldt hoeft nog niet op jou van toepassing te zijn.
In onderzoek en literatuur zie je daarnaast ook heel vaak het fenomeen preken voor eigen parochie: heel veel onderzoek wordt gesubsidieerd door de partij die er baat bij heeft en boeken worden geschreven door ervaringsdeskundigen die volledig achter hun eigen benadering staan.
Kijk er doorheen! Het demoniseren van voedingsmiddelen maakt het echt onnodig moeilijk. Nogmaals: als je goed naar je lichaam luistert, geeft je lichaam echt heel duidelijke signalen op dit vlak.
Jezelf onnodig veel ontzeggen
Hetzelfde geldt overigens voor jezelf onnodig veel ontzeggen, een ander kaliber van (periodiek) demoniseren van voeding: producten (tijdelijk) of momenten op een ‘zwarte lijst’ zetten, vanwege verschillende redenen. Dit is wat heel vaak gebeurt bij typische diëten en voedingsbenaderingen: dit mag niet en dat mag wel. Je mag bijvoorbeeld geen brood, maar wel crackers; druiven mogen niet, maar aardbeien wel; je mag geen bakje chips, alleen een bakje rauwkost; zuivel is niet oké, maar eieren wel.
Jezelf iets ontzeggen, zoals je boterham met hagelslag, een complete productgroep of een borrelplankje op het terras, is serieus echt nergens voor nodig. Wat wel nodig is: de juiste balans vinden in productkeuzes en portiecontrole. Daarvoor heb je inzicht in je voeding nodig.
Wat kan je helpen om inzicht te krijgen in je voeding en balans te creëren:
- Een korte periode je voeding tracken met een app om inzicht te krijgen in de voedingswaarde van bepaalde producten.
- Je voeding een tijdje afwegen om portiegroottes beter te leren inschatten.
- Bewuster genieten van en kiezen voor een traktatie en daaromheen je keuzes aanpassen.
Korte termijn geluk boven lange termijn profijt
In de blogserie over diëten kwam deze veelgemaakte fout al duidelijk naar voren: de focus op korte termijn geluk in plaats van lange termijn profijt. Diëten is hiervan een typisch voorbeeld, maar ook het zoeken naar wondermiddelen en quick fixes. Zoeken naar een korte termijn oplossing maakt echter zelden op lange termijn gelukkig. De vraag die je jezelf het beste even kan stellen is deze: is dit iets dat ik op lange termijn kan toepassen of niet? Als het antwoord ‘nee’ is, bespaar jezelf dan een hoop ellende (en geld) door er gewoon niet aan te beginnen.
Ja, het is verleidelijk wanneer je binnen no time je doelstelling bereikt door een streng dieet, maar hoe is het resultaat op lange termijn? Heb je hiermee daadwerkelijk de tools in handen om op lange termijn je resultaat te behouden, of heb je vooral geleerd hoe je een zakje poeder oplost in je dieetshake?
Lost dat supplement daadwerkelijk je probleem op? Of is het enkel symptoombestrijding zonder dat de onderliggende oorzaak wordt aangepakt? Het klinkt allemaal ontzettend leuk. Termen als ‘boost je vetverbranding’ of ‘resultaat in no time’ zijn nou eenmaal verleidelijk, maar is het echt de oplossing?
Meestal niet!
De eerste en beste goeroe geloven
De laatste, en misschien wel meest gevaarlijke fout. Wanneer je op zoek gaat naar begeleiding om het juiste voedingspatroon te vinden, stuit je op legio aan mogelijkheden: de voedingscoach, de voedingsdeskundige, de gewichtsconsulent, de leefstijlcoach, de orthomoleculair deskundige, de diëtist. De één heeft nog meer certificaten op de voordeur hangen als de ander en iedereen claimt dat zijn/haar aanpak het beste werkt.
Uiteraard neem je de stap tot begeleiding omdat je vertrouwt op de specialisatie van een expert. En dat is gelijk het risico. Heb je toevallig de verkeerde voor je zitten? Dan bestaat de kans dat het advies dat je krijgt gebaseerd is op gebakken lucht… en omdat je niet voor niets een ‘expert’ in de hand neemt, volg je dat advies al snel klakkeloos op.
5 dingen die je helpen om te bepalen of de ‘expert’ die voor je zit de juiste is voor jou:
- Het vak voedingscoach is niet beschermd. Iedereen die in zijn vrije tijd een leuke opleiding heeft gevolgd of het één en ander heeft gelezen over voeding mag zich voedingscoach noemen. Check dus even welke achtergrond iemand heeft en of dit past bij jouw vraagstuk.
- Er zijn heel veel programma’s en methodes die consulenten aan zich verbinden, een consulent is dan de ‘uitvoerende instantie’. Dat wil niet zeggen dat de consulent daadwerkelijk een specialist is.
- Een voedingsdeskundige of specialist in de arm nemen, betekent niet dat je zelf geen keuzes meer mag en kan maken. Blijf zelf dus ook kritisch!
- Wanneer een voedingscoach begint met een dosis voedingssupplementen in plaats van bij het voedingspatroon op zich, gaat er iets mis.
- Begeleidt een specialist vanuit 1 specifieke visie (zoals keto, vegan, paleo, orthomoleculair etc.)? Vraag dan altijd wat de voor- en nadelen voor jou als individu zijn. Zo kun je uiteindelijk zelf de overweging maken. PS: als iemand alleen maar de voordelen predikt en de nadelen niet weet te benoemen, zouden er bij jou een aantal alarmbellen moeten afgaan.
Onthoud: er is geen beste benadering voor je doelstelling. Er zijn altijd meerdere wegen naar Rome. De ‘beste’ benadering is er één die in eerste instantie past bij jou als persoon en je helpt om je doelen te realiseren.
